Vörwuort
Dat Plattdüütsk in Ossenbrügge-West is äin äigenet Platt. Dat äinzige Duarp in’n Westen tüsken Ossenbrügge un däi westfälischken Grenze is Hasbiärgen, äin äigenet Duarp met äigene Minsken. Un däi Lüe, däi doa wuohnt, sin stolt doarup, dat säi sülwstännich bliewen sinn, met iähren äigenen Böergermester un äin äigenen Gemäinderaut un dat wüölt säi auk behaulen. Wie häbbt saugoar äin „Plattdütsken Driäp“ in usen Duorp, dat sin viäle Lüe, wäcke sick äinmol jeden Maund driäpet, ümme Platt tou küren, un wäcke auk in Ossenbrügge faaken bien Plattdütsken Fröischoppen metmaket un auk sülwes maket häwwet.
Ick häwwe mi nun dacht, woa wi mäist blauts öllere Lüe tohaupekrieget, wat wett dat blauts, wenn düsse Lüe olle stuorben sin? Woa bliff dann use feine Platt? Icke mende, wi mossen use Platt sau upschriewen, oss dat utspruoken wett, dänn küönt dat äines Dages use Kinners läerden, wenn säi doa Spoaß an häbbt, un et wett nich ganz vogiäten. Use Platt is, oss däi änneren Sprauken, äin Stücke Kultur van düsse Giegend, use Haimoat.
Doatou kwaimp noch, dat ick Lüe in Brasilien druopen hadde, däi vör üewer hunnert Joarden ut Hasbiärgen un däi Nauberskup utwannert wöen, un däi vandage noch use Platt in Teutonia, Rio Grande del Sul (RS) küert. Teutonia hett däi Stadt met däi viälen Hasbiärgers, däi Krabbes, däi Auhlerts (Ahlert), däi Driggemeggers Driemeyer), däi Goldmeggers (Goldmeyer), däi Hinnaus Hinnah), däi Brönstrups un auk däi Dräggers (Dreyer) un viäle ännere Naumens ut use Giegend.
Du machs dat gläuwen off nich, oawer däi Lüe ut Teutonia küert vandage noch reggen Ossenbrügger Platt.
Äines Dages vör mehr os dattich Joar, doa hadde ick met Arnold Goldmegger utmaket, siene Vörfahrn kweimen ut Austerbiärg (Lotte-Osterberg), dat wi us taukünftich up Platt Bräife schriewen wolln. un dat häbbt wi auk siet düsse Tiet maket. Doaför mosse ick oawer gaut üewerleggen, woa me däi Wöerder schriewen mott. Doabi häbbe ick mi faaken erwischket, dat ick däi sülbigen Wöerder jedesmol änners schraif. Doarümme häbbe ick mi dänn entschluoten äin Wöerderbouk tohaupetauschriewen, sau oss däi Ossenbrügger dat spriäket ( Ick hadde oawer nich wiäten, woaviäle Arbäit dat maket). Bi äinige Wöerder wöer ick mi nich säiker, hett dat nu sau, orre häett dat änners, oawer dänn häbbe ick miene Frünnen frocht, un sau häbbe icke nau un nau dütt Bouk bienänner kriegen. Oss Jie an dütt Schriewsel säin küönt, versöike ick dat Platt sau äinfack oss müöglick tou haulen. Ick häbbe mi dacht, use Vörfarn häbbt auk äinfack küert, änners oss däi latiensken Lüe, dat sinn däi, wäcke studeert häbbt. Ick häbbe auk blauts söcke Wöerder nuohmen, wäcke däi Lüe in düsse Giegend däi lesten füftich Joar auk noch bruuket. Ick häwwe mi dacht, dat ick auk blauts däi Urwöerders niähme un nich olle däi viälen Wöerder, wäcke tohaupesettet sinn. Ick will Juch dat mät äin Wuort äinmoll wiesen, dat is dat Wuort „loupen“. Doavan kann me maken: entloupen, voloupen, rupploupen, runnerloupen, affloupen, touloupen, henloupen, wächloupen, rinloupen, ruutloupen, inloupen, utloupen, uploupen hentouloupen, vörloupen, trüggeloupen, nauloupen, rümmeloupen, fasteloupen, lössloupen, hiärloupen, doahiärloupen, metloupen, üewerloupen,ümmeloupen, tiegenloupen, däi Loup, dat Geloupe un däi Louperigge, wiederloupen un fulloupen. Oawer wieter loupet wi nu nich mäehr, et wett oll langloupich. Jie seet an dütt Bispiäll, wenn me met Gewolt viäle Wöerder fienen will, sau krich me gawwer äin dicket Bouk bienänner. Ick häbbe för dütt Bouk blauts däi wichtigsten Wöerder nuohmen. Jederäinen kann sick dann sülwes siene Wöerder tohaupesetten. Bi däi „Tätigkeitswörter“ häbbe ick blauts däi Grundform nuohmen, oss däinen. Inne Vergangenhäit hätt dat dann däinde un däint. Off äin änneret Wuort: hobben, dat hätt dann hobbede un hobbet. Dat sin däi regelmäßigen Wöerder, dat is sau äinfack, dat jederäin licht sick sülwes däi Wöerder maken kann. Auk kann me sick ut däi äinfacken Wöerder däi Hauptwöerder maken. Äin Biespäll: „fraugen“, doavan küön ji lich „Fraugen“ orre „Fraugerigge“ maken. Ick hadde viäle Frünnen, däi mi bi dat Söiken holpen häbbt. Ick mott doabisäggen, dat düsse Lüe olle derbe Spoaß doabi hatt häbbt, un dat häff mi besünners fröbbet, dat wiesede mi auk, woaviäle Interesse däi Lüe an use Plattdüütsch häbbt.
Wi häbbt us olle derbe anstrenget, doamet wi müeglichst wäinich Faihler maket, oawer ick wäit wisse, dat noch nouch doavan drinkoumen sinn. Wi wüölt olle tohaupe doaran wieterarbäiten un baule äine noch biätere Utgawe maken
Icke häbbe mi dacht, wenn et gar nich änners gäit un me nich dat rächte Wuort fienen kann, dann mosse iäben wat Hauget doatüsken niähmen, dat maket däi grauten Schriewers ut Ossenbrügge ollmäehr oss nouch. Ick hadde auk hoart, dat Konrad Adenauer, use eärste Kanzler, met 1000 Wöerder utkuohmen sien schall, doa häbbe ick mi dacht, wenn däi dat konnt häff, dänn müert däi Oswsenbrügger auk met dräiduusent gaut t‘rächtekuohmen, un usen aulen Kanzler konne jederäinen verstaun.
Icke häbbe auk bi däi dubbelten Wöerder ‘ne ganze Masse wächlauten, ick häbbe dacht, wenn däi Lüe met düsset Bouk läert, dat äin Huus Huus hett un äine Düerden Düerden, dänn schüelt säi woll auk noch druppkuomen, wat me tou ne Huusdüerden säcgg
Icke häbbe däi Wöerder sau schriewen, dat, wenn äinen dat langsam läert, häi van alläine sau küert oss dat mott.
Nu huope ick, dat olle doamät invostaun un toufriän sinn un doamet auk t‘rächtekuomt. Un wenn Ji noch äin poar Faihler fient, dänn müöt Ji Juch melden, dänn wett dat vobiätert.
Jugge Klaus Drägger